Mục lục
Hoàn cảnh ra đời của bài thơ Đêm nay Bác không ngủ
Bài thơ Đêm nay bác không ngủ được sáng tác năm 1951, dựa trên sự kiện có thật trong chiến dịch Biên giới cuối năm 1950, Bác Hồ trực tiếp ra mặt trận theo dõi và chỉ huy cuộc chiến đấu của bộ đội và nhân dân. Và trong hồi kí của mình, nhà thơ đã kể lại cuộc gặp gỡ với một chú bộ đội vừa từ Việt Bắc trở về. Trong cuộc gặp gỡ ấy, tác giả đã lắng nghe kỉ niệm được gặp Bác trong một đêm hành quân đi chiến dịch Biên giới của chú bộ đội. Vô cùng xúc động trước tình cảm, hành động của Bác, Minh Huệ đã sáng tác ngay bài thơ Đêm nay Bác không ngủ. Bài thơ được in trong cuốn Thơ Việt Nam 1945 – 1975 của NXB Tác phẩm mới, Hà Nội vào năm 1976.
Bố cục bài thơ
Bài thơ Đêm nay Bác không ngủ gồm 3 phần:
| STT | Giới hạn | Nội dung |
| Phần 1 | Khổ 1 | Thắc mắc của anh đội viên vì sao bác Hồ mãi không ngủ được. |
| Phần 2 | Từ khổ 2 đến khổ 15 | Câu chuyện giữa anh đội viên với Bác Hồ trong đêm rừng Việt Bắc. |
| Phần 3 | Khổ 16 | Lí do không ngủ của Bác Hồ. |
Giá trị nội dung
Qua câu chuyện về một đêm không ngủ của Bác Hồ trên đường đi chiến dịch, bài thơ đã thể hiện tấm lòng yêu thương sâu sắc, rộng lớn của Bác với bộ đội và nhân dân,tình cảm yêu kính, cảm phục của người chiến sĩ đối với lãnh tụ.
Giá trị nghệ thuật
– Thể thơ năm chữ, có nhiều vần liền thích hợp với lối kể chuyện.
– Kết hợp nhiều phương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả, biểu cảm.
– Sử dụng linh hoạt biện pháp tu từ so sánh, kết hợp với nhiều từ láy, từ tượng hình.
– Sử dụng nhiều chi tiết giản dị, chân thực và cảm động.