Mục lục
Khái niệm liên kết câu và liên kết đoạn văn
Liên kết câu và liên kết đoạn văn là sự kết nối ý nghĩa giữa câu với câu, giữa đoạn văn với đoạn văn bằng các từ ngữ có tác dụng liên kết làm cho đoạn văn, văn bản có nghĩa và giúp người đọc, người nghe dễ hiểu hơn ý kiến của người viết, người nói.
Nói cách khác, các đoạn văn trong một văn bản cũng như các câu trong một đoạn văn phải liên kết chặt chẽ với nhau về nội dung và hình thức.
Các phép liên kết câu và liên kết đoạn văn
Có hai phương diện liên kết câu và liên kết đoạn văn là phép liên kết nội dung và phép liên kết hình thức.
Liên kết nội dung: được chia thành liên kết chủ đề và liên kết logic.
+ Liên kết chủ đề: các đoạn văn phải phục vụ chủ đề chung của văn bản, các câu phải phục vụ chủ đề của đoạn văn.
+ Liên kết logic: các đoạn văn và các câu phải được sắp xếp theo một trình tự hợp lý.
Liên kết hình thức: các câu và các đoạn văn có thể được liên kết với nhau bằng 4 phương thức liên kết chính như sau:
+ Phép lặp từ ngữ: lặp lại ở câu đứng sau từ ngữ đã có ở câu trước.
+ Phép đồng nghĩa, trái nghĩa và liên tưởng: sử dụng ở câu đứng sau các từ ngữ đồng nghĩa, trái nghĩa hoặc cùng trường liên tưởng với từ ngữ đã có ở câu trước.
+ Phép thế: sử dụng ở câu đứng sau các từ ngữ có tác dụng thay thế từ ngữ đã có ở câu trước.
+ Phép nối: sử dụng ở câu đứng sau các từ ngữ biểu thị quan hệ với câu trước.
Ví dụ cách liên kết câu, liên kết đoạn văn
Một con quạ khát nước. Tìm mãi nó mới thấy một cái bình chứa ít nước. Nhưng cổ bình quá cao, nó không tài nào uống được. Quạ bèn đi thả từng hòn sỏi bỏ vào bình. Một lát sau nước dâng lên đến miệng bình, quả uống thỏa thuê.
Ta thấy trong ví dụ trên, các câu trong đoạn văn có tính liên kết về mặt nội dung và làm cho cả đoạn văn có ý nghĩa, người đọc có thể hiểu rõ ý nghĩa của câu chuyện kể về trí thông minh của con quạ.
Sơ đồ liên kết câu và liên kết đoạn văn
Để xác định được phép liên kết câu và liên kết đoạn văn thì đầu tiên các em cần phải ghi nhớ sơ đồ liên kết câu và liên kết đoạn văn, từ đó xác định được các phép liên kết nào đã được học, tiếp theo là đọc nội dung rồi xác định phương thức liên kết được sử dụng và chỉ ra nó.
Viết đoạn văn có sử dụng liên kết câu và liên kết đoạn văn
Biết ơn là một phẩm chất mà con người cần có. Bởi vì ngay từ khi còn rất nhỏ, ta được cha mẹ, ông bà nuối nấng chăm sóc, khi đi học lại được thầy cô dạy dỗ kiên thức khoa học và cách làm người. Bên cạnh đó bạn bè cho ta sự giúp đỡ chân tình. Để đáp lại tất cả những điều đó, mỗi chúng ta luôn ghi nhớ và phải sống chân tình như mọi người đã đối với ta. Đó chính là lòng biết ơn sâu nặng và cách trả ơn tốt nhất của ta cho mọi người, cho cuộc đời này.
Đoạn văn trên có sử dụng các phương thức liên kết sau:
– Phép lặp: Biết ơn
– Phép nối: Đó là
Luyện tập liên kết câu và liên kết đoạn văn
Ví dụ 1: Một con chim khát nước. Nước là một hợp chất gồm 2 nguyên tử hidro và 1 nguyên tử oxi. Oxi rất cần cho sự sống. Sự sống vẫn đang tiếp diễn trên hành tinh này.
Ta thấy, mỗi câu hướng đến một đối tượng khác nhau, không phục vụ một chủ đề chung nên sự lặp lại từ ngữ chỉ là sự trùng lặp ngẫu nhiên và không có tác dụng gì và không có tính liên kết -> Không có sự liên kết câu.
Ví dụ 2: Bạn có ý thức phòng dịch rất tốt và chúng tôi cũng vậy.
Ta thấy từ và có tác dụng liên kết 2 câu lại với nhau nhưng đây chỉ là 1 câu đơn nên không phải là phép thế, phép nối -> Không có sự liên kết câu.